1. Postępowanie upominawcze

Sądowe postępowanie upominawcze stwarza możliwość taniego oraz szybkiego uzyskania tytułu wykonawczego. Jest to również sposób na szybkie uzyskanie tytułu egzekucyjnego przez wierzyciela przeciwko dłużnikowi. Po wniesieniu zgodnego z przepisami wniosku, sąd wydaje nakaz zapłaty przeciwko dłużnikowi. Jeżeli jednak dłużnik uchyla się od zaspokojenia roszczeń wierzyciela, dalszym etapem postępowania jest wydanie wykonalnego nakazu zapłaty, czyli tytułu wykonawczego, który jest podstawą wszczęcia przeciwko niemu egzekucji.

Należy zwrócić uwagę, że dłużnikowi przysługuje sprzeciw zarówno od nakazu zapłaty jak i tytułu wykonawczego, co w rezultacie zmusza wierzyciela do wystąpienia na drogę sądową. Dlatego wszczęcie postępowania upominawczego jest wskazane przede wszystkim w sytuacji, gdy wierzytelność jest bezsporna.

Praktyczna rada! Wszczęcie sądowego postępowania upominawczego przerywa bieg przedawnienia. Wniosek o wydanie nakazu zapłaty może być zatem sprawdzonym środkiem na szybkie przerwanie biegu przedawnienia, niezależnie od tego, czy wierzyciel wniesie środek odwoławczy od nakazu zapłaty lub wykonalnego nakazu zapłaty.

Postępowanie nakazowo – upominawcze przebiega w następujący sposób:

a. Wniosek o wydanie nakazu zapłaty
By złożyć wniosek o wydanie nakazu zapłaty należy wypełnić i podpisać urzędowy, przeznaczony do tego celu formularz, następnie złożyć go we właściwym sądzie upominawczym.

Wniosek można również wypełnić i wydrukować w systemie elektronicznym, za pośrednictwem oficjalnego portalu internetowego wymiaru sprawiedliwości
www.online-mahnantrag.de.

Pomocne wskazówki można znaleźć pod następującym linkiem internetowym:
http://www.mahngerichte.de/verfahren/antragstellung/images/Ausfuellhinweise.pdf.

Praktyczna rada! Wprawdzie przy składaniu wniosku nie jest wymagana obecność adwokata, jednakże ze względu na fakt, iż postępowanie upominawcze przebiega według prawa niemieckiego, jak również z uwagi na prowadzenie korespondencji w tym języku, polskim wierzycielom już na tym etapie pomocne może być udzielenie pełnomocnictwa adwokatowi mającemu swoją siedzibę na terenie Niemiec, by przejął prowadzenie sprawy.

b. Nakaz zapłaty
Po złożeniu zgodnie z przepisami wniosku sąd upominawczy wydaje nakaz zapłaty, który następnie zostaje doręczony dłużnikowi. Sąd nie bada zasadności roszczenia. W nakazie zapłaty sąd obliguje dłużnika, by w terminie dwóch tygodni od jego doręczenia zaspokoił roszczenie w całości, wraz z odsetkami i kosztami lub poinformował sąd, czy i w jakim zakresie zamierza wnieść sprzeciw do sądu.

c. Sprzeciw od nakazu zapłaty
Dłużnik może wnieść do sądu, który wydał nakaz zapłaty, pisemny sprzeciw przeciwko roszczeniu w całości lub części, dopóki nie został wydany wykonalny nakaz zapłaty. W przypadku złożenia we właściwym terminie sprzeciwu oraz gdy jedna ze stron wniesie o wszczęcie postępowania procesowego, sąd, który wydał nakaz zapłaty, przekaże z urzędu sprawę właściwemu sądowi powszechnemu. Wniosek o wydanie nakazu zapłaty może zawierać wniosek o wszczęcie postępowania procesowego. W przypadku nie złożenia przez strony wniosku o wszczęcie postępowania procesowego, postępowanie zostaje zawieszone.

d. Wszczęcie postępowania procesowego
Sąd, który przejął sprawę, wzywa wierzyciela, by w ciągu dwóch tygodni uzasadnił dochodzone roszczenie w odpowiedniej formie odpowiadającej uzasadnieniu powództwa. Po wpłynięciu do sądu uzasadnienia dalszy tryb postępowania jest taki, jak po wniesieniu powództwa.

Jeżyli uzasadnienie nie wpłynie do sodą w wyznaczonym terminie, rozprawa ustna może być wyznaczona na wniosek dłużnika. W razie braku reakcji zarówno ze strony wierzyciela jak i dłużnika postępowanie ulga zawieszeniu

e. Wykonalny nakaz zapłaty
Po upływie terminu dwóch tygodni od data doręczenia dłużnikowi nakazu zapłaty oraz gdy ten nie wniósł sprzeciwu, wierzyciel może złożyć wniosek o nadanie wykonalnego nakazu zapłaty. Jeżeli wniosek jest sporządzony zgodnie z przepisami, właściwy są wydaje wykonalny nakaz zapłaty i doręcza go dłużnikowi. Również w tym przypadku sąd nie bada zasadności roszczenia

W razie niewniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty oraz gdy wierzyciel nie złożył wniosku o wydanie wykonalnego nakazu zapłaty w terminie sześciu miesięcy od daty doręczania, nakaz tarci moc prawną i jest bezskuteczny

Wykonalny nakaz zapłaty podlega tym samym przepisom, co natychmiastowo wykonalny wyrok zaoczny. W praktyce oznacza to, że na podstawie wykonalnego nakazu zapłaty wierzyciel może wszcząć egzekucją przeciwko dłużnikowi, niezależnie od tego, czy dłużnik złożył sprzeciw na wydanie wykonalnego nakazu zapłaty.

f. Założenie sprzeciwu na tytuł wykonawczy
Termin do złożenia sprzeciwu wynosi dwa tygodnie od data doręczanie wykonalnego nakazu zapłaty. W przypadku niezłożenia sprzeciwu, sąd który wydał wykonalny nakaz zapłaty przekazuje sprawę z urzędu właściwemu sądowi, który został wyznaczony w nakazie zapłaty. Po doręczeniu sądowi uzasadnienia roszczenia, dalszy tryb postępowania jest taki, jak po wniesieniu powództwa

Jeżeli w terminie wyznaczonym przez sąd nie zostanie doręczone uzasadnienie roszczenia oraz jeżeli sprzeciw nie zostanie z powodu niedopuszczalności odrzucony, sąd wyznaczy niezwłocznie termin rozprawy ustnej.

EKSKURS: Europejski nakaz zapłaty
Postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1896/2006 daje wierzycielowi możliwość zaspokojenia swoich roszczeń w ramach transgranicznego, zharmonizowanego postępowania na poziomie europejskim z zastosowaniem ujednoliconych formularzy. Przesłanką wszczęcia postępowania jest wymóg, by wierzyciel i dłużnik mieli swoje siedziby w różnych państwach UE.

Europejski nakaz zapłaty jest wykonywalny we wszystkich państwach członkowskich, dodatkowe formalności nie są wymagane. W przeciwieństwie do dwustopniowego postępowania upominawczego (nakaz zapłaty oraz wykonalny nakaz zapłaty) już samo wydanie europejskiego nakazu zapłaty przeciwko dłużnikowi stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji, chyba, że dłużnik wniesie sprzeciw.

Zasadniczo wniosek o wydanie europejskiego nakazu zapłaty składa się w państwie członkowskim, w którym dłużnik ma swoją siedzibę lub miejsce zamieszkania. W Republice Federalnej Niemiec wnioski o wydanie europejskiego nakazu zapłaty należy kierować wyłącznie do sądu rejonowego Berlin-Wedding (Amtsgericht Berlin-Wedding). Wyjątek stanowią sprawy z zakresu prawa pracy. Formularz wniosku można wypełnić na stronie internetowej Europejskiego Atlasu Sądowego:

http://ec.europa.eu/justice home/judicialatlascivil/html/index de.htm.

Od nakazu zapłaty dłużnik może wnieść sprzeciw w terminie 30 dni. W razie wniesienia sprzeciwu sprawa może zostać przekazana właściwemu dla siedziby dłużnika sądowi w celu rozpatrzenia jej w trybie procesowym. Praktyczna rada! Zaletą europejskiego postępowania upominawczego jest fakt, że już samo uzyskanie przez wierzyciela nakazu zapłaty wystarczy, by mógł on wszcząć egzekucję. Ponadto postępowanie to przebiega według prawa obowiązującego w UE, które (w założeniu) powinno być bardziej zrozumiałe dla zagranicznego wierzyciela.

Praktyczna rada! Zaletą europejskiego postępowania upominawczego jest fakt, że już samo uzyskanie przez wierzyciela nakazu zapłaty wystarczy, by mógł on wszcząć egzekucję. Ponadto postępowanie to przebiega według prawa obowiązującego w UE, które (w założeniu) powinno być bardziej zrozumiałe dla zagranicznego wierzyciela.

Natomiast w porównaniu z postępowaniem upominawczym prowadzonym według prawa niemieckiego, to wyższe wymogi formalne dotyczące uzasadnienia roszczenia stanowią dodatkowe obciążenie dla wierzyciela. Wniosek o wydanie europejskiego nakazu zapłaty musi bowiem zawierać dokładny opis stanu faktycznego i być poparty dowodami. Wierzycielowi, który nie jest reprezentowany przez adwokata przysparza to dodatkowych kłopotów.